Øll kenna onkran, sum koyrir rúskoyring
Tá ið tað kemur til rúskoyring, eru broytingar at síggja bæði í hugburði og atburði í mun til fyri fáum árum síðani. Tað er greiða niðurstøðan í stórari kanning, sum Betri Trygging gjørdi saman við Ráðnum fyri ferðslutrygd í fjør
Fylgir tú við í miðlunum, hevur tú helst varnast støðugt vaksandi talið av søgum um, at løgreglan viku eftir viku tekur bilførarar, sum koyra ávirkaðir.
Tað gevur eina fatan av, at fólk í størri mun enn fyrr koyra ávirkað. Hetta setti Ráðið fyri ferðslutrygd sær fyri at kanna. Saman við Betri Trygging varð stór kanning gjørd, og úrslitið varð lagt fram á aðalfundinum hjá Ráðnum fyri ferðslutrygd, har júst rúskoyring var høvuðsevnið.
Svarini staðfestu varhugan
Jónhild Rasmussen, kundastjóri í Betri Trygging og nevndarforkvinna í Ráðnum fyri ferðslutrygd, legði kanningina fram á aðalfundinum hjá RFF í mai 2023.
Tað hevur í eina tíð verið ein vaksandi varhugi hjá øllum, sum onkursvegna eru knýtt at ferðsluni í Føroyum, at fólk í støðugt størri mun koyra ávirkað.
Á vári 2023 vórðu spurnarbløð send út til ung millum 18-24 ár, og 1559 fólk svaraðu. Kanningin er ikki vísindalig, men hon gevur kortini greiðar ábendingar um støðuna – og svarini staðfestu varhugan.
- Hugburðurin er broyttur – og tað er atburðurin eisini
- Øll kenna onkran, sum hevur koyrt rúsað/ur
- Triði hvør hevur koyrt við rúsaðum førara
- Menn hava ein leysari hugburð og atburð enn kvinnur
- Ung hava ein leysari hugburð og atburð enn eldri
- Av teimum, sum hava koyrt rúsað, hava flestu koyrt, eftir at tey hava drukkið
- Fólk nýta eisini onnur rúsevni, men í nógv minni mun enn alkohol
- Tey flestu eru tilvitað um, hvussu tey drekka og koyra, men nógv lata seg stýra av magakensluni og/ella impulsum
Hví koyrdi tú rúsdrekkakoyring?
- Eg var sjafør, men vildi ikki verða hildin uttanfyri ballið.
- Tvær øl gera ikki mun.
- Eg skuldi ikki koyra so langt. Var í somu bygd.
- Eg skuldi hava bilin við heim.
- Tað var so stutt, og eg var ikki ávirkað, so tað burdi gingið.
- Eg tímdi ikki at ganga heim.
- Eg koyrdi ávirkaður, tí øll tey ungu gera tað. Eg gekk nógv í býnum fyrr – hvørt vikuskifti og onkuntíð eisini mitt í viku. Har sá eg, at tað var heilt ókey at koyra ávirkaður ella skít. Eg veit, at tað eru heilt nógv frá 18-23, sum koyra ávirkað. Tað er serliga rúsevniskoyring – tað er lættari at verða tikin og kannaður fyri rúskoyring, um man hevur drukkið – enn um man hevur nýtt rúsevni.
- Eg hugsaði ikki.
- Eg telji tímar. Fái mær ein lítlan og bíði so hálvanannan til tveir tímar.
Hví koyrdi tú rúsevniskoyring?
- Eg skuldi heim.
- Eg var vísur í, at tað tarnaði ikki mínum koyriførleikum.
- Eg helt ikki, at ein guvur fór at ávirka meg.
- Eg hugsaði ikki.
- Eg vildi heim.
- Eg skuldi heim og var bara milt rúsaður.
- Eg var so svong. Burger King kallaði.
- Eg skuldi í býin.
- Eg hevði ongan annan møguleika.
- Býttleiki. Eg hugsaði meg ikki um.
Úrslitini av kanningini samsvara væl við tað, løgreglan upplivir úti á vegunum. Talið á teimum, sum verða tikin fyri rúskoyring er í vøkstri - serliga millum ung! Hetta er eitt álvarsligt rák, og vit mugu taka avbjóðingina í álvara og fáa sett munagóð tiltøk í verk til tess at venda gongdini.
Við stóru kanningini hava vit staðfest varðhugan. Tey ungu hava nú sjálv sett orð á sína hugsan um rúskoyring.
Nú verður arbeitt víðari við, hvussu hugburðurin kann broytast aftur.
Tí tað er eingin ivi: eitt rúsað fólk hevur einki at gera í førarasetrinum.
